Zróżnicowanie kulturowe szkół i uczelni.
Jak pracować w wielokulturowej placówce edukacyjnej?
W polskich szkołach i uczelniach wyższych coraz częściej uczą się uczniowie i studenci zagraniczni. Część z nich pozostanie w Polsce, wykorzystując pozyskaną wiedzę na lokalnym rynku pracy, część (o ile nie uda im się właściwie zaadaptować do polskiego środowiska kulturowego) wyjedzie z Polski za granicę wywożąc swoją wiedzę, umiejętności, kompetencje i unikalny ogląd świata, które mógłyby przyczynić się do rozwoju naszego kraju.
Jednocześnie uczniowie i studenci zagraniczni zmieniają status quo, które przez dekady panowało w naszym jednokulturowym, homogenicznym systemie edukacyjnym. Mają inne wymagania, inaczej rozumieją polecenia, innych działań oczekują od szkoły i nauczyciela, inaczej rozumieją teksty i obrazy, podlegają nawet innym złudzeniom optycznym, a w skrajnych przypadkach – inaczej widzą kolory, niż mieszkańcy Polski. Bywają także obciążeni innymi alergiami, najczęściej występującymi chorobami, traumami i posługują się innym kodem komunikacyjnym w odniesieniu do zagadnień natury emocjonalnej.
1 | Czego dotyczy szkolenie?
Kompetencje międzykulturowe to umiejętność dostrzegania wpływu kultury na nas samych i na członków innych kultur w danym zakresie działania (komunikacja, relacje zawodowe, negocjacje, obsługa klienta).
Można ją wypracować i ćwiczyć na trzech poziomach: świadomość kulturowa (1), komunikacja międzykulturowa (2), zarządzanie wielokulturowością (3).
2 | Informacje organizacyjne
- Trenerka: dr Joanna Frączek-Broda.
- Długość szkolenia: w zależności od wybranego formatu szkolenia trwa ono od godziny (webinar) do pięciu dni szkoleniowych.
- Miejsce szkolenia: szkolenia odbywają się w stacjonarnie, w Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu, Krakowie lub w innej wybranej przez klienta lokalizacji lub formule online na wybranej platformie.
- Uczestnicy: Maksymalna liczba uczestników jest ograniczona wymaganiami formuły szkoleniowej oraz miejscem lub platformą szkoleniową.
- Webinar (w zależności od wybranej platformy): 50-200 osób.
- Webinar z sesją Q&A lub webinar interaktywny (w zależności od wybranej platformy): 50 osób.
- Szkolenie online z elementami warsztatowymi: 24 osoby.
- Wykład stacjonarny: 60 osób (wyjątkiem są uczelnie).
- Stacjonarne szkolenie z warsztatem: 24 osoby.
- Języki szkolenia: polski lub angielski. W razie zapotrzebowania na szkolenie w innym języku możliwe jest wspomaganie szkolenia przez tłumacza.
3 | Główny cel szkolenia
- Podniesienie kompetencji pracowników szkół i uczelni, w których pobierają naukę uczniowie i studenci cudzoziemscy w zakresie zasad funkcjonowania i zarządzania grupą wielokulturową oraz budowania autorytetu pracownika, z którym styka się cudzoziemiec po przyjeździe do Polski.
- Zwiększenie wrażliwości i podniesienie kompetencji komunikacyjnych w obszarze wielokulturowym i zapoznanie z komunikacją w różnych kulturach.
- Zapoznanie się z aktualnym stanem prawa odnoszącego się do nauki i zamieszkania na terenie RP studentów i uczniów cudzoziemskich oraz ich rodzin.
- Zapoznanie się z procesem adaptacji kulturowej, szokiem kulturowym i specyfiką psychologiczną uczniów i studentów zagranicznych.
4 | Jakie tematy poruszamy?
- Zróżnicowanie kulturowe w edukacji.
- Świadomość międzykulturowa.
- Głębokie zróżnicowanie w zarządzaniu i komunikacji.
- Tożsamość kulturowa oraz jej wpływ na komunikację i zarządzanie wielokulturową grupą uczniowską lub studencką.
- Wymiary kultury i ich praktyczne zastosowanie (“wzór na kulturę” – jak zmierzyć kultury i jak wyciągać wnioski dla komunikacji i zarządzania?).
- Komunikacja międzykulturowa – jak rozmawiać z przedstawicielem odmiennej kultury:
- Przeszkody w komunikacji;
- komunikacja werbalna i niewerbalna,
uprzedzenia i stereotypy, - cztery etapy wejścia w kulturę.
- Zasady pracy w zróżnicowanej kulturowo szkole lub uczelni.
- Obsługa ucznia, studenta lub jego rodziców w środowisku wielokulturowym.
- Radzenie sobie z problemami w międzykulturowej szkole lub uczelni.
- Przygotowanie środowiska pracy do współdziałania z cudzoziemcami.
5 | W jakie umiejętności celujemy?
- Komunikowanie międzykulturowe.
- Obsługa ucznia i studenta cudzoziemskiego.
- Zarządzanie wielokulturową szkołą lub uczelnią.
- Prowadzenie właściwie sformułowanej komunikacji informacyjnej w wielokulturowej edukacji.
6 | Metody dydaktyczne
- W zależności od wybranego formatu szkolenia:
- Wykład.
- Dyskusja.
- Studia przypadków.
- Warsztat.
- Burza mózgów.
- Uczenie adaptacyjne.
- Projektowanie z przewodnikiem.
- Odwrócone uczenie się.
- Uczenie się kierowane.
7 | Konsultacje przedszkoleniowe
- Przygotowanie programu każdego ze szkoleń z zakresu międzypoko-leniowości jest poprzedzone wywiadem przedszkoleniowym i ankietą przedszkoleniową.
- Zapoznajemy się ze specyfiką grupy, a następnie wspólnie projektujemy cele szkoleniowe i program szkolenia.
8 | Składowe szkolenia
Szkolenia z zakresu kompetencji międzykulturowych składają się paru modułów, przy czym niektóre z nich są na wstępie rekomendowane Zamawiającemu. Pozostałe moduły pozostają w jego gestii – zdarza się zatem, że do szkolenia o zarządzaniu międzykulturowym włączana jest np. kwestia komunikacji zdalnej i hybrydowej, autoprezecji i dress-code’u, komunikacji zdalnej i zdalnego prezentowania treści lub komunikacji międzypokoleniowej w różnych kulturach.
Kultura
i kultury
Wprowadzenie do zagadnienia. Definicja. Zastosowanie. Powiązania.
Różnice
kulturowe
Etnocentryzm. Profile zniekształceń etnocentrycznych. Model Hofstede.
Model Gestelanda.
Komunikacja międzykulturowa
Komunikacja werbalna i niewerbalna. Czytanie i słyszenie. Języki. Model Meyer.
Zarządzanie międzykulturowe
Szok kulturowy. Uczenie się. Onboarding. Motywowanie. Delegowanie zadań. Wsparcie prawne i specjalistyczne.
9 | Program szkolenia
I. KULTURA I KULTURY. Wprowadzenie do świadomości międzykulturowej.
- Czym jest kultura i tożsamość kulturowa? Definicje kultur, wyjaśnienie znaczenia kultury dla odbioru świata.
- Zróżnicowanie kulturowe – czym się tak naprawdę różnimy w edukacji?
- Warsztat: nasze zróżnicowanie kulturowe.
- Wymiary kultury według Geerta Hofsetede – czyli jak przewidzieć zachowania i potrzeby ucznia lub studenta z odmiennego kręgu kulturowego? Komunikacja międzykulturowa z uczniem lub studentem i jego rodzicem, a…
- Dystans władzy, czyli czego oczekuje uczeń/student od szkoły/uczelni? Jak w jego/jej/ich kraju rozmawia się z nauczycielem lub wykładowcą i pracownikiem szkoły? Jak objawia się władza i zwierzchność?
- Unikanie niepewności, czyli dlaczego niektóre nacje oczekują “za dużo”, a niektóre nie wierzą zupełnie we współpracę ze szkołą i uczelnią? Dlaczego w relacjach szkoła-rodzice lub szkoła/uczelnia-uczeń/student pojawia się frustracja i z czego ona wynika? Kiedy zbudujemy działającą obsługę ucznia lub studenta zagranicznego? Warunki prawne, zewnętrzne, ustawowe, a obsługa ucznia i studenta.
- Indywidualizm i kolektywizm – dlaczego niektóre nacje pojawiają się w naszym gabinecie tylko grupą? Dlaczego niektórzy nie potrafią rozmawiać z nami samodzielnie? Czym się różnimy od grup kolektywistycznych i jak to wpływa na komunikację w szkole i uczelni? “Czy to już groźba”? Nadinterpretacje zachodzące po obu stronach komunikacji.
- Nastawienie na sukces, czy nastawienie na konsensus? Czego różne nacje oczekują od szkoły lub uczelni, kadry i administracji?
- Terminy i deadliny, czyli dlaczego dla niektórych nacji czas jest zjawiskiem płynnym? Jak wytłumaczyć konieczność związaną z terminami? Jak pomóc uczniowi lub studentowi i rodzicowi cudzoziemskiemu w czasowym dostarczaniu dokumentów/wypełnianiu zobowiązań wobec szkoły i uczelni?
- Pobłażanie sobie i restrykcyjność, czyli jak budujemy opinię w oczach cudzoziemców?
- Warsztat: “Instrukcja komunikacji”.
II. EDUKACYJNY ETNOCENTRYZM. Relacje ze światem, sobą i nauką przez pryzmat kultury.
- Przeszkody międzykulturowe:
- Stereotypy i uprzedzenia.
- Ślepota kulturowa.
- Hałas kulturowy.
- Etnocentryzm.
- Etnocentryzm w edukacji.Czynniki wpływające na świadomość kulturową (i jak ją wypracować?):
- Świadomość własnego zróżnicowania kulturowego.
- Świadomość istnienia i wpływu na własne oceny, zachowania i działania odruchowe:
- Własnego profilu zniekształceń etnocentrycznych.
- Własnych kulturowych filtrów zniekształceń poznawczych.
- Poziom wykształcenia, poziom tolerancji, poziom uprzedzeń.
- Podatność na stereotypizację i uprzedzenia:
- Stereotypy, uprzedzenia, autostereotypy, etnocentryzm.
- Warsztat: ocena automatyczna – czy zawsze prawdziwa?
- Widzenie w różnych kutlurach. Czego nie widzą Twoi uczniowie, studenci i podopieczni?
- Słyszenie i mówienie w odmiennych kręgach kulturowych. Dlaczego niektórzy nigdy nie nauczą się mówić bez akcentu?
- Czucie, a kultura. Z czego bierze się zupełnie inna odporność na ból, choroby, alergie w różnych kulturach? Jak może nam to pomóc w zarządzaniu szkołą lub uczelnią?
- Czytanie i uczenie się w różnych kulturach. Dlaczego uczniowie i studenci z niektórych kultur mimo wysokiego IQ nie potrafią się czegoś nauczyć?
- Kierunek czytania.
- Złudzenia i iluzje.
- Widzenie (kolory, symbole).
- Styl dotychczasowej nauki i preferowany styl kognitywny, a osiągnięcia szkolne.
- Systemy edukacyjne w wybranych państwach – Ukraina, Białoruś, Rosja, Kazachstan, Chiny, Indie i co z tego zróżnicowania wynika?
III. KOMUNIKACJA MIĘDZYKULTUROWA W EDUKACJI.
- Kiedy zaczyna się komunikacja międzykulturowa?
- Świadomość kulturowa w komunikacji (CCA – Cross-Cultural-Awareness).
- Kompetencja międzykulturowa (CCC – Cross-Culture Competence).
- Przeszkody w komunikacji międzykulturowej.
- Błędy atrybucyjne i ślepota kulturowa w komunikacji różnorodnościowej.
- Szok kulturowy.
- Objawy, wskazówki, metody radzenia sobie i wspierania innych.
- Instytucjonalne wsparcie ze strony szkoły w szoku kulturowym.
- Szok kulturowy, a komunikacja międzykulturowa.
- Neutralizacja szoku kulturowego.
- 4 etapy wchodzenia w społeczeństwo przyjmujące.
- Wykluczenie, integracja, adaptacja, czy asymilacja (i dlaczego nie chcemy dążyć do asymilacji?)
- Komunikacja międzykulturowa w praktyce. Komunikacja werbalna.
- Poznajemy się! Czyli o zasadach poznawania się i zwrotach grzecznościowych.
- Komunikacja międzykulturowa, a cisza.
- Komunikacja interpersonalna i instytucjonalna.
- Umiejętności przydatne w komunikacji międzykulturowej.
- Jak informować w komunikacji międzykulturowej?
- Warsztat: Jasna komunikacja niskokontekstowa. Kształty.
- Grzeczność językowa i językowe manifestacje władzy.
- Słuchanie i słyszenie. Model uszu von Thune’a w służbie międzykulturowej komunikacji w edukacji.
- Warsztat: Słyszę, ale czy słucham? Model uszu von Thune’a w praktyce.
- Komunikacja niewerbalna:
- Kinezjetyka: mowa ciała, mimika, gestykulacja, ruchy ciała, spojrzenie.
- Parajęzyk: ton, barwa, wysokość, natężenie głosu.
- Samoprezentacja.
- Akceptowalny dotyk.
- Proksemika: dystans interpersonalny, relacje przestrzenne między ludźmi.
- Chronemika.
- Elementy otocznia: temperatura, oświetlenie i in.
- Płeć i role płci.
- Warsztat: Pun games. Praca z ciałem w komunikacji.
- Kulturowa mapa komunikacji Erin Meyer:
- Informowanie – wysoki i niski kontekst w komuniacji, czyli konieczność ukrywania informacji w kotekście, czy “wykładanie kawy na ławę”?
- Ewaluacja – bezpośredni, czy pośredni feedback negatywny? Jak udzielamy feedbacku w różnych kulturach?
- Odmawianie – konfrontacyjne, czy niekonfrontacyjne? Czy mówienie “nie” jest moim prawem, czy już obrazą?
- Warsztat: Świadoma komunikacja. Praca z nagraniem.
IV. ZARZĄDZANIE MIĘDZYKULTUROWOŚCIĄ W EDUKACJI.
- Zasady współpracy międzykulturowej – wskazówki praktyczne.
- Nabór, onboarding, działania operacyjne.
- Cztery makrospołeczne warianty relacji międzygrupowych:
- Wyłączenie, segregacja, tygiel etniczny, wielokulturowość.
- Na co uważać w czasie integrowania wielokulturowych klas?
- Gdzie po wsparcie?Wsparcie terapeutyczne i psychologiczne.
- Wybrane odmienności psychoruchowe dzieci i studentów migranckich.
- Wsparcie państwowe, samorządowe i ze strony NGO’sów.
- Wsparcie finansowe i materiałowe.
- Sytuacja finansowa rodzin migranckich i jej konsekwencje.
- Wsparcie państwowe, samorządowe i ze strony NGO’sów.
- Wsparcie prawne.
- Sytuacja prawna rodzin migranckich i jej konsekwencje.
- Wsparcie państwowe, samorządowe i ze strony NGO’sów.
- Radzenie sobie z wyzwaniami w międzykulturowej szkole – zmniejszanie uprzedzeń i budowanie więzi grupowej:
- Sześć warunków, przy spełnieniu których kontakt istotnie zmniejsza uprzedzenia między grupami, pozwalając zbudować nowe jakościowo grupy mieszane kulturowo.
- Praktyczne do’s&dont’s w międzykulturowej edukacji – podsumowanie.
PODSUMOWANIE
Co mogę dla Ciebie zrobić?
Możemy umówić się na rozmowę telefoniczną, komunikację mailową lub spotkanie online w celu omówienia szkolenia dla Ciebie!
